پرسش :

لطفا این حدیث را شرح دهید. امام کاظم علیه السّلام فرمودند: لا تَستَکثِرُوا کَثیرَ الخَیرِ، وَ لا تَستَقِلّوا قَلیلَ الذُّنوبِ، فَاِنَّ قَلیلَ الذُّنُوبِ یَجتَمِعُ حَتّی یَکُونَ کَثیرًا؛ کار نیک بسیار را زیاد مشمارید، و گناهان کم را هم اندک به حساب نیاورید؛ چرا که گناهان اندک جمع می شوند، تا آن که گناه بزرگ و بسیار می گردند. (1)

پاسخ :
شرح حدیث:
پیامبر خدا(ص) روزی در سفری در صحرا، به اصحاب خود فرمود: همه بگردند و هر چه چوب و هیزم یافتند بیاورند. وقتی هر کس هر چه یافته بود آورد، روی هم انباشته شد و حجم زیادی را تشکیل داد.
حضرت فرمود: گناهان هم این گونه جمع می شوند!(2)
سپس فرمود: از گناهان کوچک بپرهیزید؛ چرا که هر چیزی بازخواست کننده ای دارد.
پیامبر(ص) با این شیوه که یک آموزش بصری بود، خواست به اصحاب بیاموزد که گناهان کوچک را کوچک نشمارند، «چون که قطره قطره جمع گردد، وانگهی دریا شود...».
از سویی، کارهای خوب بسیار را هم نباید بسیار دید.
چه بسا مقبول درگاه خدا نشود،
چه بسا آتشِ گناهانمان، خرمن حسنات ما را بسوزاند و خاکستر کند.
زیاد دیدن کارهای نیک، مایه غرور و خودپسندی می شود و نزد خدا از ارزش می افتد.
هم باید از گناهان ترسید؛ چه بسا گناهی کوچک، عاقبت تلخ و کیفر سنگینی را برای ما رقم بزند.
هم باید مغرور عبادتها و نیکیها نشد. که غرور حربه ی شیطان برای خام کردن بندگان و بازداشتن آنان از اعمال صالح است.
اگر امید پاداش برای خوبیهایمان داریم، از کیفر گناهان هم بیمناک باشیم.
پی نوشت:
1. الامالی، ص157
2. محمد بن یعقوب کلینی، کافی، ج2، ص288.
منبع: حکمت های کاظمی (ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام کاظم علیه السلام)، جواد محدثی، انتشارات آستان قدس رضوی، چاپ اول (1390)